Toen ik, een jaar of tien geleden, ontslag nam en voor mezelf begon, vond ik de stilte, de afwezigheid van elke vorm van contact op sommige dagen, het lastigst van alles. De dagen waarop ik thuis was, en niet gebeld werd, geen e-mails kreeg – ik ging er bijna aan twijfelen of ik wel bestond. Serieus: dat klinkt misschien onzinnig, maar ik werd me er steeds meer van bewust dat ik kennelijk een belangrijk deel van mijn identiteit ontleen aan de bevestiging van mijn bestaan door anderen. En misschien niet alleen de bevestiging van m’n bestaan, maar ook de waardering voor dat bestaan, de bevestiging van een zeker nut van dat bestaan. En dat terwijl ik niet eens geloof in de zin van het leven – behalve dan dat je er zin in hebt (een uitspraak van Armando, meen ik, maar ik kan het zo snel niet terugvinden).

Al eerder werd ik me ervan bewust dat ik mijn identiteit ontleen aan allerlei bijzaken. Ik werd op het spoor gezet door de docent t’ai chi, die tegen mij zei: “Oké, jij bent dus goed in wiskunde, maar stel nu eens dat je dat níet zou zijn, zou je dan niet nog steeds jij zijn?” Pang, het was meteen duidelijk waar ze naartoe wilde en het was voor mij direct duidelijk dat ze daar volkomen gelijk in had. En wat voor een wiskunde- of talenknobbel geldt, geldt natuurlijk voor álles. Wie ik ben, is niet mijn zogenaamde slimheid, maar ook niet mijn domheid. Het is niet mijn empathische vermogen, maar evenmin mijn steeds weer de kop opstekende jaloezie. Het is niet mijn liefde voor sport, en het zijn ook niet mijn vreetbuien. Het is niet de goede band die ik heb met mijn familie en het zijn niet mijn onhandigheid en verlegenheid in contacten met anderen. Het is noch mijn vermogen om volkomen gelukkig te zijn in mijn eentje, noch zijn het de gevoelens van volstrekte eenzaamheid die er op andere momenten zijn. Het is niet mijn eigen beeld van mezelf als iemand die sommige dingen best goed en andere helemaal niet kan, maar het is al helemaal niet het beeld dat ánderen van mij hebben.

Later kwam ik bij Jan van Delden terecht, die spreekt over aangevinktheden. Sommige eigenschappen en kwaliteiten zijn nu eenmaal bij je aangevinkt, andere niet. No big deal. Dit helpt mij enorm het belang van zo ongeveer álles, maar vooral van wie of wat ik denk te zijn, te relativeren, en daar ben ik blij mee. Als je niet zoveel waarde hecht aan het beeld dat je van jezelf hebt, of aan het beeld dat anderen van je hebben, voel je je ook niet snel aangevallen. Wat men ogenschijnlijk kán aanvallen, is altijd slechts een plaatje, nooit jouzelf!

Maar goed, ik dwaal een beetje af. Het ging me om dat gebrek aan contact met de buitenwereld, waar ik het in het begin van mijn bestaan als zzp’er moeilijk mee had. De uitnodigingen in mijn mailbox om toe te treden tot de wereld van Hyves had ik altijd weten te weerstaan, maar Hyves maakte plaats voor Facebook, en op een bepaald moment ging ik overstag. Er ging een wereld voor me open. Wat vond ik dit leuk! Al die contacten, al die verhalen, die hele hardloopwereld – heerlijk. Ik dompelde me erin onder. Ik bestond, dat was nu wel duidelijk. Sterker: ik werd gezien. Mijn teksten werden gelezen en ik kreeg likes. Ik genoot ervan, en bekeek mijn eigen gedrag tegelijk met argusogen. Wat een behoefte aan aandacht! Bij anderen lag die behoefte er duimendik bovenop, vond ik, maar zelf was en ben ik er ook beslist niet vrij van.

Na een poos trad een gevoel van verzadiging op. Het was gewoon te veel, al die mensen, al die berichtjes. En al was het te veel, en al raakte ik verzadigd, ik kon toch niet stoppen ernaar te kijken. Ik bleek behoorlijk verslavingsgevoelig voor nieuwtjes, en bleef maar kijken of er nog iets nieuws gebeurd was in de halve minuut waarin ik afwezig was geweest. Facebook bleek bovendien een goede voedingsbodem voor mijn FOMO, the Fear Of Missing Out. Op een bepaald moment was de maat vol – mijn angst om dingen  te missen, bleek uiteindelijk toch kleiner te zijn dan mijn behoefte aan rust. Ik stopte met Facebook. Uit zelfbescherming.

Een goede stap, denk ik nog steeds. Ik kreeg de rust waar ik naar verlangde. Soms zat ik zomaar de hele dag een boek te lezen – ik had het gevoel dat ik mijn leven teruggekregen had. Toch blijkt stoppen met Facebook ook weer geen Haarlemmerolie te zijn; nog steeds zijn er dagen van onrust en onvrede, en als ik mijn computer aan heb staan, kan ik het nog steeds niet laten veel te vaak een rondje hardloopblogs te doen, ook al gebeurt er vaak maar bitter weinig op die blogs (net als op het mijne).

Vriendin Ellen stuurde afgelopen weekend een tekstje door over Randi Zuckerberg (de zus van), die adviseert om je aandacht niet te richten op FOMO, maar op JOMO, the Joy Of Missing Out. Klinkt aardig, al is het volgens mij al genoeg om het niet erg te vinden dat je dingen mist; je hoeft daar nou ook weer niet per se over te verheugen. Het gaat er meer om dat je snapt dat het nou eenmaal de realiteit is dat je meer mist dan je meemaakt – Martin Bril was niet gek – en dat je verzetten tegen die realiteit een hopeloze zaak is. Dat gevecht verlies je altijd.

Volgens Ellen ben ik goed bezig, maar laat ik de zaken niet mooier voorstellen dan ze zijn. Zeker, heel vaak ben ik volmaakt tevreden met hoe het is, waar ik ben en wat ik doe. Maar er zijn ook dagen waarop ik denk dat iedereen leukere dingen doet dan ik, dat iedereen contact met elkaar heeft en dat ik overal helemaal buiten sta.

En als dat laatste zo is, besta ik dan eigenlijk wel?